करूणाष्टक - १५

 

जळचर जळवासी नेणती त्या जळासी ।

निशिदिन तुजपासीं चूकलों गूणरासी ॥

भुमिधर निगमांसी वर्णवेना जयासी ।

सकळभुवनवासी भेट दे रामदासीं ॥ १५ ॥

ज्याप्रमाणे पाण्यातील जलचर आजूबाजूला असणा-या पाण्याला जाणीत नाहीत, हे पाणीच त्यांच्या जीवनाचा आधार आहे हे त्यांच्या गावीही नसते आणि ते त्याच पाण्यात मुक्त, सहज विहार करीत असतात, त्याचप्रमाणे आम्ही मनुष्यमात्र या जगात सर्वत्र व्यापून राहिलेल्या आणि ज्याच्या आधाराने आम्ही जिवंत आहोत अशा त्या परमात्म्याला जाणीत नाही ही आम्ही दिवसरात्र मोठी चूकच करीत असतो. या भूमीवरच्या सकल प्राणीमात्रांनाही ज्याचे वर्णन करता येणार नाही अशा हे रामराया, मला आता तू भेट दे. 

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर

( या श्लोकाचा व्हिडीयो इथे )

नागपूर ते पुणे रेल्वेप्रवास : रेल्वे्ला काही मौलिक सूचना

 

या व्हिडीओत आपण रेल्वेने नागपूर ते पुणे प्रवासासाठी काय काय घोळ घालून ठेवलेले असतात हे पाहिले.
पण अभियंत्यांचे काम हे समस्यांचे उत्तर शोधणे हे असते हे आम्हाला माहिती आहे. त्यामुळे या समस्येवर एक चांगला तोडगा कसा शोधता येईल ?  ते या व्हिडीओत बघूयात.

करूणाष्टक - १४

 

उपरति मज रामीं जाहली पूर्णकामीं ।

सकळभ्रमविरामीं राम विश्रामधामीं ॥

घंडिघडि मन आतां रामरूपीं भरावें ।

रघुकुळटिळका रे आपुलेंसें करावें ॥ १४ ॥

(या जगातल्या अशाश्वत गोष्टींना जाणल्यामुळे) मला प्रभू श्रीरामांविषयी पूर्ण उपरती झालेली आहे. हा राम खरोखरच सकळांच्या सकळ भ्रमाला विराम देणारा आणि सकळ जीवांचे अंतिम विश्रांतिस्थान आहे. हे रामराया आता प्रत्येक क्षणी माझे मन तुझ्याच रूपाने भरून जाऊ दे आणि तू मला आपलेसे कर.

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर

( या श्लोकाचा व्हिडीयो इथे )

अभियांत्रिकी अध्यापन : एका शिक्षकाचा २८ वर्षांचा शिकवण्याचा आणि महत्वाचा म्हणजे स्वतः शिकण्याचा प्रवास.

आम्हा अभियांत्रिकी शिक्षकांना इतर विद्याशाखांमधील शिक्षकांसारखे शिक्षणशास्त्र स्नातक (B. Ed.) किंवा शिक्षणशास्त्र पारंगत (M. Ed.) या पदव्या मिळवण्याची अट नसते. तरीही आमच्यापैकी बहुतेक जण स्वतःला पूर्णपणे जोखूनच या क्षेत्रात आलेले असतात. आपल्याला इतरांना शिकवायला जमते ही भावना मनात पक्की झाली की आमच्यापैकी बहुतेक या क्षेत्रात स्वतःच्या आवडीनेच येतात. आणि एकदा शिक्षणक्षेत्रात आलेली ही मंडळी क्वचितच बाहेरच्या उद्योगक्षेत्रातल्या जास्त पगारांच्या प्रलोभनाला बळी पडून उद्योगक्षेत्राचा मार्ग निवडतात.

शिक्षणक्षेत्रात १४ वर्षे रमल्यावर २००९ मध्ये अचानकच Infosys आणि Indo - Us Collaboration for Engineering Education (IUCEE) यांच्या संयुक्त विद्यमाने Infosys च्या म्हैसूर कॅम्पस येथे तीन दिवसांचे एक शिबीर आयोजित केलेले होते. अमेरिकेतल्या North Carolina State University  चे Dr. Richard Felder आणि Dr. Ribecca Grant हे जोडपे तिथे आम्हाला Effective Engineering Teaching शिकवायला येणार होते. अभियांत्रिकी क्षेत्रात "शिकवायचे कसे ?" हे शिकण्याचा माझा पहिलाच अनुभव होता. म्हैसूरमधले या शिबीरातले ३ दिवस एक शिक्षक म्हणून मला खूप समृद्ध करणारे ठरले. आज इतक्या वर्षांनीही त्या दोघांनी वर्गात शिकवताना दिलेल्या टिप्स आणि त्यांच्या नोटस मी जपून ठेवलेल्या आहेत आणि दरवर्षी त्यांचे मनन, चिंतन करून त्यातली कुठली पद्धत यावर्षी मुलांना शिकवताना वापरता येईल याचे नियोजनही मी करीत असतोच.

आमच्या कुटुंबाची ती म्हैसूर सहल आणि त्यातल्या शिबीरबाह्य गमतीजमती हा एका निराळ्या आणि विस्तृत लेखाचा विषय आहे. पण त्या शिबीरानंतर एक शिक्षक म्हणून मी खूप बदललो, समृद्ध झालो हे माझे मलाच जाणवले. 

त्यानंतर पुन्हा मध्ये १४ वर्षे गेलीत. २०२३ मध्ये IIT Madras च्या National Programme on Technology Enhanced Learning मधे Effective Engineering Teaching in Practice या चार आठवड्याच्या अभ्यासक्रमासाठी नोंदणी केली. दर आठवड्याला त्या त्या आठवड्यात शिकवलेल्या भागावर गृहपाठ सोडविणे आणि चार आठवड्याच्या अभ्यासक्रमानंतर तीन तासांची परीक्षा अशा दिव्यातून पार पाडून आम्ही त्यात प्रावीण्य (Elite Class) मिळवले. या प्रावीण्यापेक्षाही हा अभ्यासक्रम शिकताना जी मजा आली त्यात जास्त मजा आली. "Destination is important but the journey is to be enjoyed more." हे तत्व यावर्षी नव्याने अनुभवायला मिळाले.

- २८ वर्षे अध्यापन क्षेत्रात असूनही दररोज नवनवे शिकणारा एक जिज्ञासू विद्यार्थी, बालक राम प्रकाश किन्हीकर. 

 

करूणाष्टक - १३

 

सुख सुख म्हणतां हें दु:ख ठाकूनि आलें ।

भजन सकळ गेलें चित्त दुश्र्चीत जाले ॥

भ्रमित मन कळेना हीत तें आकळेना ।

परम कठिण देहीं देहबुद्धि वळेना ॥ १३ ॥

जगात भगवंताचे नामस्मरण टाकून, भ्रमित मनाने आपण जर देहबुद्धीतच अडकून राहिलो, (या देहाला जाणवणा-या गोष्टीतच अडकून राहिलोत) तर आपले चित्त दुश्चित्त होईलच. कारण इंद्रियजन्य सुखांना खरे मानून जगात ज्या गोष्टींना आपण सुख म्हणत त्यांच्यापाठी धावत असतो, त्या सगळ्या गोष्टी अंतिमतः दुंखदायकच ठरतात.

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर 

( या श्लोकाचा व्हिडीयो इथे )

करूणाष्टक - १२

 

सकळ जन भवाचे आथिले वैभवाचे ।

जिवलग मग कैंचे चालतें हेंचि साचें ॥

विलग विषमकाळीं सांडिती सर्व माळीं ।

रघुविर सुखदाता सोडवी अंतकाळीं ॥ १२ ॥

या जगातले (तथाकथित) आपले जन हे केवळ आपल्या चांगल्या दिवसांचे, वैभवाचे, देहाचे सोबती असतात. आपल्यावर कठीण काळ आला की हे सगळे आपल्याला सोडून जातात. पण खरे सुख देणारा प्रभू रामराय हाच आपला खरा सखा, सोबती जो आपल्याला आपल्या अंतकाळी सोडवितो.

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर

( या श्लोकाचा व्हिडीयो इथे )

करूणाष्टक - ११

 

स्वजनजनधनाचा कोण संतोष आहे ।

रघुपतिविण आतां चित्त कोठें न राहे ॥

जिवलग जिव घेती प्रेत सांडूनि जाती ।

विषय सकळ नेती मागुता जन्म देती ॥ ११ ॥

ज्यांना आपण आपले जिवलग मानत आलो ती सगळी मंडळी आपल्या देहातले चैतन्य संपल्यानंतर आपल्यावर प्रेम करीत नाहीत. त्यामुळे स्वतःचे हे शरीर, स्वतःचे नातेवाईक, स्वतःचे धन या नश्वर गोष्टींचा मला आता काहीही आनंद नाही. एका रामाशिवाय आता माझे चित्त कुठेच रमत नाही. जर मी रामाला सोडून केवळ या जगातल्या विषयांमध्येच जर रमलो तर ते विषय मला पुन्हा हा नश्वर देह, त्यातले जिवलग, त्यातले विषय प्राप्त करून देणारा जन्म पुन्हा देतील.

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर

( या श्लोकाचा व्हिडीयो इथे )