लातूर शहर बस सेवा.

महानगरपालिका, नगरपालिका, नगरपरिषदांनी त्या त्या शहराची शहर बस सेवा चालविणे ही परंपरा फ़ार जुनी आहे. स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून मुंबईची बेस्ट मुंबईकर नागरिकांना आपल्या बेस्ट नावाप्रमाणेच ट्राम सेवेची बस सेवेची सर्वोत्तम आणि अत्यंत कार्यक्षम  सेवा देते आहे.

स्वातंत्र्यपूर्व काळात आणि विशेषतः जागतिकीकरणानंतर महाराष्ट्र एस. टी. ने शहर बस सेवेचे लोढणे त्या त्या महापालिका , नगरपालिका आणि नगरपरिषदांच्या गळ्यात मारण्याचा प्रयत्न सुरू केला. बरोबर आहे. त्या काळात "रस्ते बांधणे हे शासनाचे काम, त्यावर बसेस चालवणे हे आमचे काम नाही." असे उघडपणे सांगणा-या आणि भारतीय राज्यघटनेच्या "कल्याणकारी राज्य" या संकल्पनेला हरताळ फ़ासणा-या मनोवृत्तीच्या नेत्यांचा उदय भारतात आणि महाराष्ट्रात व्हायला सुरूवात झाली होती.

ठाणे, कल्याण, नवी मुंबई सारख्या महापालिकांनी शेजारच्या "बेस्ट" चे उदाहरण डोळ्यासमोर ठेवत आपापला परिवहन विभाग सज्ज केला. स्वतःच्या मालकीच्या बसेस घेतल्यात. स्वतःचे डेपो उभारलेत, कार्यशाळा उभारल्या. बसगाड्यांचे संचालन आणि देखभाल ते स्वतःच्या कार्यशाळेत करू लागलेत. बसमार्गांचे नियोजन व संचालन हे ब-यापैकी समूह निर्णयाने व लोकसमूहाच्या दबावाखाली होऊ लागले.

पण महाराष्ट्रातल्या इतर शहरांमध्ये ती स्थिती नव्हती. त्या त्या महापालिकांच्या परिवहन विभागाकडे तेव्हढी क्षमता आणि इच्छाशक्ती नव्हती. या गोष्टीला त्यांनी लोढणे समजून हे लोढणे अनिच्छेने आपल्या गळ्यात बांधलेय या आविर्भावात ही व्यवस्था खाजगी बस संचालकांकडे दिली.

लातूर शहरातील अशाच खाजगी बस संचालकांच्या अखत्यारित असलेल्या शहर बस सेवेचे हे प्रकाशचित्र. दिनांक 22/08/2012. हे खाजगी बस संचालक लातूर - जळगाव, लातूर - पुणे, लातूर -मुंबई, लातूर - हैद्राबाद अशी स्वतःची खाजगी लक्झरी बस सेवा तेव्हा चालवित असत. आता लातूर महापालिकेची शहर बस सेवा दुस-या कुण्या खाजगी संचालकाकडे गेली असल्यास मला कल्पना नाही.

2022 नंतर लातूर शहर बस सेवेत महिला प्रवाशांसाठी मोफ़त बस प्रवास योजना सुरू झाल्याचे वाचले. हा एक कल्याणकारी निर्णय झाला असे वाटते. 

इतर महापालिकेच्या खाजगी संचालनात चालणा-या बससेवांविषयीही मी माझ्या ब्लॉगवर सवड मिळेल तसा लिहीण्याचा मानस आहे.

- सार्वजनिक वाहतूक ही त्या त्या शहराचा, देशाचा मानबिंदू असते आणि कार्यक्षम सार्वजनिक वाहतूक हे त्या त्या शहराचे, देशाचे प्रगती निर्देशक असते या ठाम मताचा, प्रा. वैभवीराम प्रकाश किन्हीकर.