कोरोना महामारीच्या काळात साधारण मार्च २०२० ते जुलै २०२० पर्यंत भारतीय रेल्वेवरील सगळ्या प्रवासी गाड्यांची चाके, इतिहासात पहिल्यांदाच, ठप्प झालेली होती. जुलैनंतर जेव्हा गाड्या टप्प्याटप्प्याने वाढवायच्या ठरल्यात तेव्हा रेल्वे मंत्रालयाने Zero Based Time Table ने गाड्या चालवण्याची संकल्पना आणली. अनायासे कोरी पाटी मिळालेलीच आहे तर संपूर्ण नव्या नियोजनाने गाड्यांचे टाईमटेबल बनवूयात अशी संकल्पना त्यात होती.
पण आपण सर्वांनी एकूणच ctrl + c & ctrl + v हे कल्चर इतकं हाडीमासी खिळवून घेतलंय की आपल्यापैकी प्रत्येकजण आणि आपण सगळे एकत्र मिळून खूप काही मूलभूत विचार करू शकतो, खूप काही original देऊ शकतो असा विश्वासच आपण व्यक्ती आणि समष्टी मिळून गमावलाय.
मग झाले काय ? मूलभूत बदलांऐवजी एखाद्या गाडीचे फक्त दोनतीन थांबे रद्द केलेत (पण तरीही वेळात बचत काहीच नाही. मग थांबा रद्दीकरणाचा फायदा काय ?) आणि विशेष गाड्यांसाठीचा 0 हा आकडा गाडीच्या नंबर आधी लावला (पूर्वीची 11040 महाराष्ट्र एक्सप्रेस 01040 झाली, पूर्वीची 12106 विदर्भ एक्सप्रेस आता 02106 झाली, वेळापत्रकात बदल नाहीच) की झाला यांचा zero based time table.
खरेतर गेल्या २५ वर्षांपासून भारतातल्या ९९ % स्टेशन्सवर काॅम्प्युटराईज्ड तिकीटे विकली जाताहेत. ह्या सगळ्या डेटा चे विश्लेषण करून खूप धोरणात्मक निर्णय घेता आले असते. मधल्या काळात गावगन्ना पुढार्‍यांच्या दबावाखाली पुष्कळ गाड्यांना भलभलते थांबे मिळाले असते ते या डेटाच्या आधारावर रद्द करता आले असते, किंवा त्यांचे पुनर्नियोजन करता आले असते, एखाद्या गावाची लोकसंख्या, त्यांचे इतर शहरांशी असलेले दळणवळण आणि भावी गरज इत्यादि लक्षात घेऊन भारतीय रेल्वेच्या प्रवासी गाड्या संचलनामध्ये खरोखर मूलभूत बदल घडवून आणता आला असता पण आपला आपण स्वतःच्याच क्षमतेवरचा अकारण अविश्वास आडवा आला आणि आपण crtl c + ctrl v मध्येच समाधान मानले ही दुर्दैवी बाब आहे.
अजूनही पूर्ण प्रवासी गाड्या सुरू झालेल्या नाहीत ही थोडी आशेची बाब आहे. म्हणूनच ही लेखमाला. वेळ मिळेल तसा तसा मला माहिती असलेल्या रेल्वेच्या बहुतांशी सेक्शन्सवर एकेक लेख लिहून सहज होऊ शकणारे बदल सुचवण्याचा माझा मानस आहे.
त्या लेखमालेचे प्रास्तिविक आज इथे सादर.
- रेल्वेविषयी आणि प्रवाशांविषयीही कळकळ असलेला रेल्वेफॅन राम प्रकाश किन्हीकर
No comments:
Post a Comment