देवाचिये द्वारी - ७४

 

पृथ्वी नव्हे आप नव्हे I तेज नव्हे वायु नव्हे I

वर्णवेक्त ऐसे नव्हे I अव्यक्त ते II

 

माझे शरीर ऐसे म्हणतो I तरी तो जाण देहवेगळाचि तो I

मन माझे ऐसे जाणतो I तरी तो मनही नव्हे II

 

जाले जन्माचे सार्थक I निर्गुण आत्मा आपण येक I

परंतु हा विवेक I पाहिलाच पाहावा II

 

त्या ब्रम्हबोधे ब्रम्हचि जाला I संसारखेद तो उडाला I

देहों प्रारब्धी टाकिला I सावकास II

 

मी म्हणजे पंचभूतात्मक देह नाही. मी म्हणजे माझे मनही नाही. मी या सगळ्यांपासून वेगळा असणारा निर्गुण निराकार आत्मा आहे हा विवेक, हा ब्रम्हबोध ज्या मनुष्याच्या मनात जागृत झाला त्या मनुष्याच्या मनात संसारचिंता, त्यातले खंत, खेद उरत नाहीत. देहाला त्याच्या प्रारब्धावर सोपवून तो मनुष्य ही ब्रम्हस्थिती अनुभवू शकतो असे श्रीसमर्थांचे प्रतिपादन आहे.

 

II निवृत्ती ज्ञानदेव सोपान मुक्ताबाई एकनाथ नामदेव तुकाराम II

 II जयजय रघुवीर समर्थ II

 

- प्रा. राम प्रकाश किन्हीकर

(भाद्रपद कृष्ण एकादशी शके १९४४ , दिनांक २१/०९/२०२२)